پارچهها دنیایی مملو از رنگ‌ها و جنس‌های مختلف را تشکیل می‌دهند و نقش به سزایی در طراحی و تولید انواع لباس دارند. امروزه با توجه به روند پیشرفت تکنولوژی، تولید و طراحی پارچهها نیز پیشرفت چشم‌گیری داشته و طیف وسیعی از جنس، طرح و رنگ‌های مختلف را شامل میشود.
شناخت انوع پارچهها و الیاف برای طراح لباس و شخصی که آن را به تن می‌کند ضروری است و از نکات قابل توجه در صنعت مد محسوب میشود. در این مقاله از دوخت برتر در کنار شما هستیم تا در رابطه با جنس مختلف پارچهها اطلاعات لازم را کسب نمایید و در این مسیر دچار اشتباه نشوید.
پارچه چیست؟
به طور کلی پارچه از شبکه‌هایی از الیاف طبیعی یا مصنوعی تشکیل شده است که نوع این الیاف و نحوه قرارگیری آنها کنار یکدیگر، خصوصیات و نوع پارچه را به وجود می‌آورند که در ادامه به معرفی انواع آنها پرداخته‌ایم. جالب است بدانید که پیدایش اولین پارچه پنبه‌ای به 1900 سال پیش از میلاد باز می‌گردد. شاید برایتان جالب باشد که طبق گفته سایت patra اولین استفاده نیاکان انسان از پارچه نساجی شده مربوط به کدام دوره است:
As far as historians can tell the first use of woven textiles, rather than just animal hides, dates back roughly 100,000 years. Discovered in a Neolithic site in Anatolia, these surviving examples of textiles are believed to date from 6500 BC. Made from a very basic form of felt; it would have been produced on a loom and then tied in place.
“تا آنجا که مورخان می توانند بگویند اولین استفاده از منسوجات بافته شده، به جای پوست حیوانات، به حدود 100000 سال قبل باز می گردد. گمان می‌رود که این نمونه‌های بازمانده از منسوجات که در یکی از محوطه‌های نوسنگی در آناتولی کشف شده‌اند، مربوط به ۶۵۰۰ سال قبل از میلاد باشند. ساخته شده از شکل بسیار ابتدایی نمد. باید روی ماشین بافندگی تولید می شد و سپس در جای خود بسته می شد.”
اهمیت شناخت انواع پارچه و الیاف
شناخت نوع پارچه برای خیاط‌ها و کسانی که قصد استفاده از آن را دارند بسیار مهم است. در واقع شناخت انواع پارچه برای خیاط‌ها و طراحان لباس یک مزیت مهم محسوب میشود. حتی انتخاب سایز صحیح سوزن خیاطی برای هر پارچه، به شناخت نوع پارچه نیاز دارد و استفاده از سوزن با قطر نامناسب، می‌تواند منجر به شکسته شدن ابزار کار و آسیب به پارچه شود. برای مثال بر روی ابریشم نمی‌توان خطای زیادی داشت؛ و یک حرکت نادرست می‌تواند ابریشم را سوراخ کند. البته بعضی از پارچهها به دلیل ضخامت بیشتر به سوزن قوی‌تر و دست قدرتمندتری برای انجام کار نیاز دارند. همچنین، برخی از پارچهها به دلیل کشش بالای خود فقط در لباس‌های ورزشی قابل استفاده هستند.
اولین و مهم‌ترین قدم در شروع طراحی لباس، توانایی تشخیص درست مدل‌های مختلف پارچه، برای موقعیت‌های گوناگون است. قدم مهمی که شما را در تبدیل شدن به یک خیاط و طراح لباس موفق، همراهی می‌کند. در واقع یکی از مهم‌ترین وظایف شما شناخت سریع نوع پارچه مورد نیاز برای مشتری و مشاوره درست در زمان خرید پارچه است. این‌ها تنها دو مثال ساده برای درک اهمیت شناخت انواع پارچهها و الیاف هستند.
معرفی انواع الیاف و کاربرد آنها
به طور کلی دو نوع مختلف از الیاف داریم که به طبیعی و مصنوعی تقسیم می‌شوند. هریک از انواع الیاف‌ها نیز دارای زیرمجموعه‌های مشخص خود هستند. تا پایان این مطلب همراه ما باشید تا به طور کامل با بافت انواع پارچه نیز آشنا شوید.
الیاف طبیعی
الیاف طبیعی یکی از بهترین و مناسب‌ترین نوع الیاف برای استفاده در صنعت نساجی و پارچه‌بافی هستند. این الیاف از منابع طبیعی مثل گیاهان و حیوانات به دست می‌آیند و در ساخت آنها از مواد شیمیایی استفاده نمی‌شود، به همین دلیل به لباس‌ها احساس نرمی، تنفس پذیری و راحتی می‌بخشند. این نوع الیاف مسیر طولانی را طی کرده تا به شکل نوین امروزی رسیده است که به سه نوع زیر تقسیم میشود:
- الیاف معدنی
- الیاف گیاهی
- الیاف حیوانی
الیاف معدنی
استفاده از الیاف معدنی در پارچهها تاثیر قابل توجهی در خصوصیات لباس‌ها دارد. این الیاف به لباس‌ها مقاومت بیشتری در برابر حرارت، آتش و خوردگی می‌دهند. همچنین، می‌توانند به لباس‌ها خصوصیات ضدباکتریایی و ضدعفونی کننده نیز اضافه کنند. این خصوصیات، البسه را در برابر شرایط سخت و محیط‌های خطرناک صنعتی، عملیات آتش‌نشانی و حوادث دیگر محافظت می‌کنند. نمونه‌های معروف این الیاف شیشه و آزبست است.
الیاف گیاهی
این نوع الیاف از ساقه و ریشه گیاهان نشات می‌گیرند و بافت درونی‌شان سلولز است. پارچه‌های تولید شده با الیاف گیاهی همواره شکل و خاصیت خود را حفظ می‌کنند؛ به همین دلیل در صنعت نساجی به عنوان یکی از پرکاربرد‌ترین الیاف‌ها از الیاف گیاهی می‌توان به پنبه و کتان نیز اشاره کرد.
الیاف حیوانی
همانطور که از نام این الیاف پیداست، از پشم حیوانات به دست می‌آید و به منظور گرم ماندن در فصل سرما در البسه به کار می‌رود. البته این الیاف برای جذب تعریق و رطوبت نیز مناسب هستند.
الیاف مصنوعی
الیاف مصنوعی در دو حالت ساخته شده‌اند که یکی از آنها دارای ریشه طبیعی بوده (نیمه مصنوعی) و دیگری بدون دخالت طبیعت و ساخته دست انسان است (مصنوعی)؛ زیر مجموعه الیاف مصنوعی، موارد زیر هستند.
به طور کلی سه زیر مجموعه برای الیاف مصنوعی و نیمه مصنوعی داریم.
- ویسکوز (نیمه مصنوعی)
- پلی استر (مصنوعی)
- نایلون (مصنوعی)
معرفی انواع پارچه در خیاطی و کاربرد آنها
در ادامه انواع پارچهها و الیاف را به شما معرفی می‌کنیم و با جزئیات هر یک از آن آشنا می‌شوید.
پارچه کشمیر
این نوع پارچه از پوست بز کشمیری یا حتی انواع دیگر بز به دست می‌آید. پارچه کشمیر دارای ساختاری ظریف، نرم و در عین حال محکم است و نسبت به پارچهی پوست گوسفند دارای وزنی سبک و گرم‌تر است. این نوع پارچه بر خلاف تصور اکثر مردم از مو تشکیل شده است و پشمی در آن وجود ندارد. پارچه کشمیر به دلیل ویژگی‌هایی که دارد گرما را به خوبی نگه می‌دارد و پارچه‌ای محبوب برای لباس‌های پاییزه و زمستانه است.
پارچه برزنت
برزنت نوعی پارچه از ترکیب نخ کتان و نخ پنبه سنگین است. این پارچه به دلیل وزن بالا از استحکام و طول عمر بیشتری برخوردار است و ترکیبی از الیاف نیمه مصنوعی با پنبه است که در مقابل شرایط آب و هوایی مرطوب و بارانی، ضد آب میشود. پارچه برزنت به دلیل خاصیت تنفس پذیری پارچه ، هوا را به راحتی عبور می‌دهد.
پارچه شیفون
شیفون نوعی پارچه ابریشمی سبک و دارای ظرافت و درخشش نسبتاً پایین است. این پارچه از جنس ابریشم به همراه الیاف مصنوعی است که باعث میشود بافت زیرین آن کمی زبر باشد. اما نخ کرپ موجود در پارچه باعث بالا رفتن استحکام و لطافت آن شده است.
پارچه جاجیم
جاجیم از نخ پنبه و پشم به صورت جداگانه یا ترکیب شده با هم به دست می‌آید و از نظر ظاهری دارای سبک خاص خودش است. این نوع پارچه در دوخت زیر انداز، چادر زنانه، روفرشی، پتو، روکش تخت، قالیچه، روانداز، کوسن، کیف سنتی، چادر صحرایی و… در انواع مختلف ظریف تا ضخامت بالا به کار می‌رود. در واقع قابلیت حمل جاجیم به دلیل ساختار سبکی که دارد بسیار راحت است. از سوی دیگر نیز مقاومت و بازدهی بالایی دارد و در استفاده طولانی مدت خراب نمی‌شود.
پارچه کرپ
کرپ نوعی پارچه است که ظاهری چین دار و برجسته دارد که وزن آن از سبک تا نیمه سنگین متغیر است و به دلیل حالت کشسانی که دارد، می‌تواند انعطاف پذیری نسبتا خوبی در لباس ایجاد کند. کرپ در دوخت لباس، بلوز، کت تک، کت شلوار، کوسن مبل، زیر پرده‌ای، پرده نازک، بالش و… قابل استفاده است.
پارچه کتان
پارچه کتان از الیاف گیاهی به دست آمده و بافت آن نرم و تا حدودی کرکی است.
کتان بخشی از گیاه پنبه است که در طی جوشیدن آن تشکیل میشود که بافت پارچه را نرم و بادوام می‌کند، این نوع پارچه به دلیل ویژگی‌هایی که دارد در دوخت ملحفه و پیراهن بسیار مناسب است. کتان یکی از پارچهها مناسب فصل بهار است.
پارچه ژرژت
ژورژت نوعی پارچه کرپ است که ساختارش ابریشم خالص است. اما امروزه به دلیل هزینه بالای آن، ترکیبات دیگری برای این پارچه به کار می‌رود که شامل الیاف مصنوعی ریون، ویسکوز و پلی استر هستند. این پارچه در مقایسه با پارچه شیفون از درخشندگی کمتر و وزن بیشتر برخودار است.
پارچه داماس
برخلاف دیگر پارچهها که طرح و الگوی چاپی دارند، الگو در این نوع پارچه بافته میشود. داماس دارای طرح‌های مختلف از تک رنگ تا چند رنگ، طرح‌های گل، شاخه، اشکال هندسی، تصاویر طبیعی و حیوانات است. پارچه داماس می‌تواند از الیاف مصنوعی یا منسوجات دیگر مثل کتان، ابریشم، پنبه و ابریشم مصنوعی نیز ساخته شود. به دلیل بافت مناسب خود، توانایی تنفس‌پذیری مناسبی دارد. این به معنی این است که هوا می‌تواند از طریق پارچه عبور کند و پوست در طول استفاده، خنک و خشک بماند.
پارچه گینگهام
پارچه گینگهام با الگوهای خطی متقارن و رنگارنگ خود شناخته میشود و جنسی نخی با الگویی دو رنگ دارد. این نوع پارچه به دلیل ترکیب چشم‌نواز رنگ‌های قرمز و سفید، آبی و سفید و قیمت مناسبی که دارد برای دوخت لباس و مانتو‌های اسپرت، رومیزی و پیراهن‌های دکمه دار استفاده میشود.
ژرسه
ژرسه یک نوع پارچه نرم و کش دار است که از پشم ساخته شده است، اما امروزه از پنبه و مخلوط آن با الیاف مصنوعی نیز ساخته میشود. به دلیل وزن سبکی که دارد می‌توان از آن به عنوان آستری نرم و لطیف، وسایل خانه، دوخت جلیقه، ملحفه و… استفاده کرد.
چرم
چرم از انواع مختلف پوست حیوانات ساخته میشود که بهترین آن می‌تواند پوست گاو باشد. این نوع پارچه ویژگی‌هایی از جمله طول عمری طولانی و عدم چروک پذیری دارد.
تور
پارچه تور ترکیبی از کتان و ابریشم بوده که در گذر زمان، جای خود را به نخ پنبه و الیاف مصنوعی داده است. این نوع پارچه تزئینی به عنوان خرج کار یا همان تزیینات لباس به کار گرفته میشود.
لنین
لنین نوعی پارچه از جنس کتان و بسیار سبک است که برای حوله، روکش تخت، دستمال، سفره و لایه داخلی کت به عنوان آستر استفاده میشود. پارچهی لنین در فصول گرم سال عالی عمل کرده و به دلیل خاصیت جذب بالای خود، پوست را خنک نگه می‌دارد. لنین یکی از بهترین پارچه های تابستانی است که توصیه میشود در دوخت مانتو های خنک استفاده شود.
پشم مرینو
این نوع پشم ساخته شده از تنه گوسفند مرینو است و احساس گزگز و خارش به پوست نمی‌دهد. انعطاف پذیری پشم مرینو به علت وزن سبکی که دارد بالا است و در مقابل شرایط رطوبتی و تنفس پارچه، عالی عمل می‌کند.
مودال
این نوع پارچه از پالپ درخت راش ساخته میشود و برای دوخت لباس خواب، حوله و ملحفه نرم مناسب است. مودال حالتی نرم و لطیف و در عین حال محکم دارد که ارزش آن را نسبت به دیگر پارچهها بالا می‌برد.
پلی استر
این پارچه مصنوعی ترکیبی از آب، نفت و زغال سنگ است که حالت پلاستیکی به آن می‌دهد. با وجود اینکه به علت جنس الیاف سازنده‌اش عمر بالایی دارد، پارچهی قابل تنفسی نیست. پارچه پلی استر به علت مقاومت بالا در برابر کشش پارچه، تماس با مواد شیمیایی و چروک نشدن، طرفداران زیادی دارد.
ماسلین
ماسلین نوعی پارچه نخی با بافتی ساده است و به دلیل سبکی که دارد برای دوخت پاترون مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ارگانزا
ارگانزا ساخته شده از ابریشم یا الیاف مصنوعی است که لطافت بالای آن باعث ایجاد حساسیت در زمان کشش پارچه شده و ممکن است آن را پاره کند. لازم به ذکر است که هر چقدر سوراخ‌های پارچه بیشتر باشد، کیفیت بیشتری خواهد داشت. به دلیل درخشندگی بالا، برای دوخت لباس عروس و لباس شب از تور ارگانزا استفاده میشود.
ابریشم
پارچه ابریشم دارای بافتی نرم و سبک بوده و براقیت بالایی دارد. نیاز به دقت بالایی در هنگام خیاطی دارد؛ اما در صورت دوخت زیبا، جلوه‌ای شکیل به فرد می‌دهد. ابریشم حالت عایقی دارد که در فصول سرد و گرم سال، شما را حفظ می‌کند.
ساتن
از این پارچه نرم و لطیف برای دوخت لباس مجلسی استفاده میشود. ساتن در انواع مختلف از سبک و نرم تا سنگین و خشک وجود دارد که بسته به نوع ایست لباس روی اندام می‌تواند متفاوت باشد. اگر دوست دارید خیاط ماهری شوید توصیه میشود که با انواع پارچه ساتن و کاربرد آنها در خیاطی به خوبی آشنا شوید.
جیر
چرمی است که از بخش داخلی پوست حیوانات به دست می‌آید. سطح نرم و راحتی دارد و انعطاف آن به دلیل نازک بودن‌اش بالا است. دوام بالای آن باعث استفاده شدن جیر در ساخت کفش، کمربند، کیف و کت شده است. البته که جیر یکی از بهترین پارچهها برای لباس‌های پاییزی نیز هست.
اسپندکس
اسپندکس که نام دیگر آن لاکرا یا الاستان است از ترکیب چند الیاف مصنوعی ساخته میشود؛ خاصیت ارتجاعی هر یک بسته به نوع الیاف استفاده شده متفاوت است. این نوع پارچه برای دوخت جوراب، لباس ورزشی و شلوار جین استفاده می‌گردد.
تافته
تافته یک نوع پارچه ساده است که در دو حالت با الیاف مصنوعی یا ابریشم اصل ساخته میشود. وزن آن مانند ساتن بسته به الیاف سازنده از نرم و سبک تا سنگین و نسبتاً زبر متفاوت باشد. از این پارچه در دوخت دکوراسیون خانه مانند پرده، مبل و لباس مجلسی، لباس شب، لباس زیر و آستری استفاده می‌گردد.
توییل
توییل پارچه‌ای پرطرفدار است که در دوخت لباس، شلوار کتان، پارچه کبریتی، روتختی، روکش وسایل،شلوار راه راه، لباس زیر، حوله، پتو و… استفاده می‌گردد. توییل نوعی حالت بافتنی بر روی خودش دارد که بسته به طرح پارچه متفاوت است.
توایل
توایل نوعی ابریشم مصنوعی با الگوهای سیاه، آبی و قرمز است. طرح‌های این نوع پارچه برای کاغذ دیواری و ظرئف چینی نیز محبوبیت زیادی دارند.
مخمل
مخمل نوعی پارچه مجلل، بسیار نرم و شیک است که در لباس‌های خاص عالی میشود. هزینه خریداری پارچه مخمل پایین است و به همین دلیل، برای دوخت لباس‌های روزانه نیز مناسب است. البته در دوخت پارچه مبل، پرده، بالشت و… هم کاربرد دارد. آشنایی با انواع پارچه مخمل و استفاده از انواع مختلف این پارچه در موقع مناسب از مهارت های اصلی یک خیاط است.
ویسکوز
این پارچه از ابریشم که نوعی الیاف نیمه مصنوعی بوده ساخته شده است و ترکیبی شبیه به ابریشم دارد؛ اما قیمت آن بسیار کمتر است و البته نرم و سبک‌تر است. برای دوخت کاپشن، لباس، بلوز، پیراهن خانگی و البسه تابستانی به کار می‌رود. رطوبت و عرق را از خود عبور داده و جذب می‌کند؛ به همین دلیل انتخابی عالی برای البسه ورزشی و تیشرت به شمار می‌رود.
سخن پایانی
امیدواریم این مقاله قدمی مثبت در مسیر شناخت انواع پارچه برای شما باشد تا بتوانید در شغلتان بهتر و زیباتر بدرخشید. البته که هر شخصی برای داشتن یک استایل خوب و متناسب نیاز به شناخت نوع و جنس و کاربرد انواع پارچه دارد.
اکنون که در رابطه با انواع الیاف و پارچه اطلاعات کسب نمودید، می‌توانید با شرکت در دوره طراحی لباس و خلاقیت اطلاعات تکمیلی را کسب کرده و در این حوزه به موفقیت بیشتری دست یابید. دوخت برتر با ارائه پشتیبانی و آپدیت رایگان دوره، انتخابی هوشمندانه و مناسب است که از گواهی پایان دوره معتبر نیز برخوردار است.
سوالات متداول
پارچه چیست؟
به طور کلی پارچه از شبکه‌هایی از الیاف طبیعی یا مصنوعی تشکیل شده است که نوع این الیاف و نحوه قرارگیری آنها کنار یکدیگر، خصوصیات و نوع پارچه را به وجود می‌آورند.
اهمیت شناخت انواع الیاف و پارچه چیست؟
در واقع شناخت انواع پارچه برای خیاط‌ها و طراحان لباس یک مزیت مهم محسوب میشود زیرا در راهنمایی مشتریان و استفاده صحیح از پارچه با توجه به مدل و کاربرد لباس تاثیرگذار است.
چند نوع الیاف وجود دارد؟
به طور کلی دو نوع مختلف از الیاف داریم که به طبیعی و مصنوعی تقسیم می‌شوند.
دیدگاهتان را بنویسید